بسم الله الرحمن الرحیم

وَإِذْ قَالَتْ أُمَّةٌ مِّنْهُمْ لِمَ تَعِظُونَ قَوْماً اللَّهُ مُهْلِکُهُمْ أَوْ مُعَذِّبُهُمْ عَذَاباً شَدِیداً

قَالُواْ مَعْذِرَةً إِلَى‏ رَبِّکُمْ وَلَعَلَّهُمْ یَتَّقُونَ‏{آیه شریفه 164 سوره مبارکه اعراف}

و (به یاد آور) زمانى که گروهى از آنان (بنى ‏اسرائیل، به گروه دیگر که نهى از منکر مى‏ کردند) گفتند: چرا شما قومى را موعظه مى‏ کنید که خدا هلاک کننده‏ ى ایشان است، یا عذاب کننده‏ ى آنان بر عذابى سخت است؟ گفتند: براى آنکه عذرى باشد نزد پروردگارتان و شاید آنها نیز تقوا پیشه کنند.

امر به معروف و نهی از منکر { به فارسی؛ سفارش به خوبی ها و باز داشتن از بدی ها } یکی از احکامی هستش که دارای حکمت های بیشماری است که بنظر من خوب به اونها پرداخته نشده، یعنی تویه جامعه انطور که باید جا نیفتاده، این فرمان زیبای الهی چنان ثمراتی واسه جامعه داره که برای جامعه حکم ضرورت آب برای بدن انسان رو داره؛ حضرت علیدر حدیث زیبایی می فرمایند:

 هرگاه (مردم) امر به معروف و نهى از منکر نکنند، و از نیکان خاندان من پیروى ننمایند، خداوند بدانشان را بر آنان مسلّط گرداند و نیکانشان دعا کنند امّا دعایشان مستجاب نشود.  امالى صدوق، ص‏254

در مورد اینکه چه کسی صلاحیت اجرای این حکم رو داره و یا اینکه به چه روش هایی باید امر به معروف و نهی از منکر کرد حرف های زیادی زده شده، اما کوتاه سخن اینکه فرد باید کاملاً آشنای به موضوع باشه و حداقل خودش در امر و نهی فردی خود دار باشه و البته با مهربانی، دلسوزی و حوصله اینکار رو انجام بده.

پیامبر گرامی اسلام: کسی که امر به معروف می کند باید این کار را به روش خوبی انجام دهد.  کنزالعمل ج552

حضرت علی : امر به معروف و نهى از منکر نکند مگر کسى که سه خصلت در او باشد: در امر و نهى خود مدارا کند، در امر و نهى خود میانه‏ روى نماید و به آنچه امر و نهى مى‏کند، دانا باشد .بحارالأنوار، ج100، ص87، ح64

حضرت حجت السلام قرائتی حفظه الله زیر آیه شریفه 164 سوره مبارکه اعراف حکمت ها، نکات و اثرات واقعاَ زیبایی از این حکم الهی را بیان کردند که فقط در صورت اثر نکردن! اون، برای ما و جامع بشری بدست میاد و با فرض این مسئله، اگه سفارش و بازداشتن ما اثر کنه شاید دیگه پاداش،ثواب و اثرات این حکم قابل شمارش نباشه همونطوری که مولای متقیان علی می فرمایند:

 امر به معروف و نهى از منکر نه اجلى را نزدیک مى‏کنند و نه از روزى کم مى‏ نمایند، بلکه ثواب را دو چندان و پاداش را بزرگ مى‏سازند و برتر از امر به معروف و نهى از منکر سخن عادلانه‏ اى است نزد حاکمى ستمگر.  غررالحکم، ج2، ص611، ح3648

و امّــا... .

در ادامه مطلب به خواندن ادامه دهید... .

نکات  آیه:

بنى ‏اسرائیل سه گروه بودند: یکدسته قانون‏ شکن، دسته‏ ى دیگر دلسوزان نصیحت‏گر و دسته‏ ى سوّم گروه بى‏ تفاوت. بى‏ تفاوت‏ها به نصیحت‏گران مى‏ گفتند: خود را خسته نکنید، چون حرف‏هایتان در فاسقان اثر ندارد و آنها به هر حال جهنّمى هستند. ولى ناهیان از منکر مى‏ گفتند: کار ما بى‏ اثر نیست، حداقل آنکه ما نزد خدا معذوریم. و چه بسا آنها به واسطه‏ ى سخن ما دست بردارند و تقوا پیشه کنند.

در آیه 5 و6 سوره‏ ى مرسلات، خداوند به کسانى سوگند یاد مى‏ کند که ذکر خدا را به دیگران القا مى‏ کنند، چه براى اتمام حجّت، چه براى تأثیر و هشدار. «فالملقیات ذکراً عُذراً أو نُذراً»

در کتاب امر به معروف و نهى از منکر، بیش از ده فایده براى امر و نهى، حتّى در صورتى که اثر نکند، ذکر کرده ‏ام که خلاصه ‏اش را در اینجا بیان مى‏کنم، [313] تا شاید سکوت و ترس و بى‏ تفاوتى در مقابل ترک معروف و عمل به منکر از بین برود:

1- گاهى امر و نهى ما امرور اثر نمى‏کند، ولى در تاریخ، فطرت و قضاوت دیگران اثر دارد. چنانکه امام حسیندر راه امر به معروف و نهى از منکر شهید شد، تا وجدان مردم در طول تاریخ بیدار شود.

2- گاهى امر و نهى، فضا را براى دیگران حفظ مى‏کند. چنانکه فریاد اذان مستحبّ است، گرچه شنونده‏ اى نباشد، ایستادن به هنگام قرمز شدن چراغ راهنمایى لازم است، گرچه ماشینى نباشد. زیرا حفظ قانون و فضاى احترام به قانون، لازم است.

3- گاهى امر و نهى ما، گناهکاران را از گناه باز نمى‏دارد، ولى گفتن‏ه اى پى در پى، لذّت گناه را در کام او تلخ مى‏کند و لااقل با خیال راحت گناه نمى‏کند.

4- براى حفظ آزادى باید امر و نهى کرد، زیرا نگفتن، جامعه را به محیط خفقان و ترس و سکوت تبدیل مى‏کند.

5 - امر ونهى براى خود انسان مقام ‏آفرین است، گرچه دیگران گوش ندهند. قرآن مى‏فرماید: «و من احسن قولاً ممّن دعا الى اللّه» [314]

6- امر به معروف و نهى از منکر، اگر در دیگران اثر نکند، لااقل براى خود ما یک نوع قرب به خداوند، تلقین و تمرین شجاعت و جلوه‏ ى سوز و تعهّد است.

7- گاهى امر و نهى ما امروز اثر نمى‏ کند، امّا روزى که خلافکار در بن‏ بست قرار گرفت و وجدانش بیدار شد، مى‏ فهمد که شما حقّ گفته ‏اید. بنابراین اگر امروز اثر نکند، روزگارى اثر خواهد کرد.

8 - امر و نهى، وجدان انسان را آرام مى ‏کند، انسان با خود مى‏ گوید که من به وظیفه ‏ام، عمل کردم، این آرامش وجدان با ارزش است، گرچه دیگران گوش ندهند.

9- امر به معروف و نهى از منکر، سیره ى انبیاست، گرچه دیگران گوش ندهند. قرآن مى‏ فرماید: «و اذا ذکّروا لایذکرون» [315] و یا بارها مى‏ فرماید: مردم سخنان و ارشادهاى پیامبران را گوش نمى‏ دادند و از آنها روى مى‏ گرداندند. بنابراین ما نباید توقّع داشته باشیم که همه به سخنان ما گوش بدهند.

10- امر به معروف، یک اتمام حجّت براى خلافکار است تا در قیامت نگوید کسى به من نگفت، علاوه بر آنکه عذرى هم براى گوینده است تا به او نگویند چرا نگفتى؟

11- هنگام قهر الهى، آمرین به معروف نجات خواهند یافت. (آیه‏ى بعد به آن اشاره مى‏کند)

به هرحال، انبیا و اوصیا در راه امر به معروف و نهى از منکر شهید شدند تا حقّ گم نشود واز میان نرود، چنانکه قرآن در آیاتى مى‏فرماید: «یقتلون الانبیاء» [316] ، «یقتلون النبیّین» [317] و «یقتلون الّذین یأمرون بالقسط» [318] که از این آیات استفاده مى‏شود، گاهى در امر به معروف باید تا مرز شهادت پیش رفت.

حضرت علىدر نامه‏ اى به نماینده‏ ى خود، به خاطر حضورش در سر سفره‏ ى اشراف او را توبیخ نمود. [319] یعنى آن حضرت براى آنکه منش زهد به اشرافى‏ گرى کشیده نشود، فردى را فداى مکتب نمود.
 

313) جالب اینکه این سطرها را در هفته امر به معروف ودهه‏ ى عاشورا مى‏نویسم که امام حسین علیه السلام فلسفه‏ ى قیام خود را عمل نکردن جامعه به حقّ و نهى از منکر نکردن مى‏داند.

314) فصّلت، 33
315) صافّات، 13
316) آل‏عمران، 112
317) بقره، 61
318) آل‏عمران، 21
319) نهج البلاغه، نامه 45

پیام های این آیه را  اینجا بخوانید... .
منبع: وب سایت qaraati.ir

و در نهایت مراحل امر به معروف و نهی از منکر رو حضرت محمدبیان فرمودند که من با دیدن این حدیث یاد آیه «لا یکلف الله الا وسعها»«خداوند هیچ کس را جز به اندازه توانایی اش تکلیف نمى‏کند.» می افتم که مارو مکلف می کنه در حد توانایی مون با کارهایی خوب یا کارهای زشت، موافقت یا مخالفت  کنیم.

هر کس از شما منکرى ببیند باید با دست و اگر نتوانست با زبان و اگر نتوانست با قلبش آن را تغییر دهد، که پائین ‏ترین درجه ایمان همین (تغییر قلبى) است. نهج الفصاحه، ح‏3010

مطالب مرتبط:

ماجرای برخورد درس آموز رهبر انقلاب با یک دختر و پسر

احادیثی در مورد امر به معروف و نهی از منکر

دسته بندی قرآن و مقالات دینی پیکایل

اینگونه نهی از منکر کنید!!

تتمه: چقدر فاصله ی بین دو عمل دور است... . عملی که لذتش میرود و کیفر آن میماند و عملی که رنج آن میگذرد و پاداش آن ماندگار است ... {نهج البلاغه، حکمت 123}

پ.ن: ماه رمضان رو تبریک عرض می کنم امیدوارم از برکات این ماه بتونیم کاملاً بهره مند شیم. مدتیه کسالتی پیدا کردم، اما الان شکر خدا رو به بهبودییم  و همچنان محتاج دعای خیر شما در این ماه پر برکت هستم.